Thực đơn cho người tiểu đường bao gồm những gì nhỉ ? Như bạn đã biết, tiểu đường là một loại bệnh mạn tính xuất hiện phổ biến hiện nay và đang có xu hướng trẻ hóa. Bệnh để lại rất nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể, nguy hiểm nhất là bạn có thể mất mạng. Một trong những cách điều trị tiểu đường hiệu quả là cân bằng chế độ dinh dưỡng. Vậy nên cần bổ sung những gì, bổ sung như thế nào để lượng đường trong máu được ổn định?
I. Tính dinh dưỡng
Khi xây dựng một thực đơn cho người tiểu đường, có một số nguyên tắc quan trọng cần tuân theo. Việc này giúp đảm bảo rằng bữa ăn cung cấp đủ dưỡng chất và không gây cao đường huyết. Bạn có thể tự tính toán cân nặng lý tưởng và lượng calo nên đưa vào cơ thể tại nhà. Cân nặng lý tưởng có thể được tính toán theo nhiều cách, các bước tính toán sẽ như dưới đây:
Bước 1: Tính cân nặng lý tưởng
CNLT = [ Chiều cao (cm) – 100 ] x 0,9
Bước 2: Tính nhu cầu năng lượng dựa theo cân nặng lý tưởng
Lao động | Nhu cầu năng lượng | |
Nam | Nữ | |
Nhẹ | CNLT x 30 kcal/kg/ngày | CNLT x 25 kcal/kg/ngày |
Trung bình | CNLT x 35 kcal/kg/ngày | CNLT x 30 kcal/kg/ngày |
Nặng | CNLT x 45 kcal/kg/ngày | CNLT x 40 kcal/kg/ngày |
Bước 3: Xác định nhu cầu dưỡng chất theo các chất
- Chất bột đường: chiếm khoảng 50 – 60% so với tổng năng lượng.
- Chất đạm: 15-20% so với tổng năng lượng.
- Chất béo: ít hơn 25% so với tổng năng lượng.
Lấy ví dụ như sau:
Một nam bệnh nhân tiểu đường, có chiều cao 175 cm, lao động nặng, CNLT và nhu cầu năng lượng sẽ là:
CNLT: ( 175-100 ) x 0,9 = 67,5
Nhu cầu năng lượng: 67.5 x 45 kcal/kg/ngày = 3.037,5
Nhu cầu dưỡng chất theo các chất:
- Chất bột đường: 3.037,5 x 60% = 455,625g (vì 1g chất bột đường cung cấp 4 kcal).
- Chất đạm: 3.037,5 x 20% = 151,875g (vì 1g chất đạm cung cấp 4 kcal).
- Chất béo: 3.037,5 x 20% = 67,5g (vì 1g chất béo cung cấp 9 kcal).
II. Người mắc tiểu đường nên ăn gì, kiêng gì
Thực đơn cho người tiểu đường nên tập trung vào việc kiểm soát lượng carbohydrate, chọn các nguồn protein lành mạnh và chất béo không bão hòa, cũng như tăng cường việc tiêu thụ rau và trái cây giàu chất xơ. Dưới đây là một số thực phẩm nên ăn và kiêng gì khi bạn là người tiểu đường:
1. Nên ăn:
- Rau xanh: cải bắp, cải trắng, bí đỏ, cà chua, cải bó xôi…là các nguồn dinh dưỡng tốt và giàu chất xơ.
- Trái cây không ngọt: Trái cây như táo, lê, dâu, lựu, và cam.
- Các loại hạt và hạnh nhân: Hạt hạnh nhân, hạt hướng dương, hạt óc chó…là các nguồn protein, chất xơ, và chất béo lành mạnh.
- Các loại cá và thịt gà không da: Cá hồi, cá đỏ, cá ngừ, gà không da, và thịt gia cầm là các nguồn protein chất lượng.
- Ngũ cốc hạt nguyên: Lúa mì nguyên hạt, gạo lứt là các nguồn carbohydrate có chỉ số đường huyết thấp.
2. Nên kiêng:
- Thực phẩm giàu đường: Đồ ngọt, bánh kẹo, đồ uống có đường, và các loại thực phẩm chứa đường.
- Thực phẩm chứa tinh bột hấp thụ nhanh: Bánh mì trắng, gạo trắng, mì sợi, và khoai tây, bột sắn dây.
- Chất béo bão hòa: dầu dừa, dầu cọ, thực phẩm chiên và đồ ăn nhanh, mỡ và nội tạng động vật.
- Thực phẩm chứa natri cao: thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp, và một số loại gia vị nên được hạn chế
- Đồ uống có cồn: Đồ uống có cồn có thể ảnh hưởng đến đường huyết và gây ra tăng cân, nên cần hạn chế.
III. Gợi ý một số thực đơn cho người tiểu đường trong 7 ngày
Dưới đây là một thực đơn mẫu cho người tiểu đường trong vòng 7 ngày. Lưu ý rằng điều này chỉ là một ví dụ và bạn có thể điều chỉnh thực đơn này để phản ánh nhu cầu và sở thích cá nhân của mình.
Ngày 1:
Buổi sáng: Bát cháo yến mạch với hạnh nhân và một trái táo.
Buổi trưa: Salad gà không da với rau xanh, cà rốt, cà chua và dầu giấm ô liu.
Buổi xế: Một lon sữa chua không đường. Buổi tối: Cá hồi nướng với rau nướng và khoai tây hấp.
Ngày 2:
Buổi sáng: Trứng ốp-la với cà chua và bánh mì ngũ cốc hạt lúa mạch.
Buổi trưa: Canh bí đỏ với thịt gà không da và cơm lứt.
Buổi xế: Một quả cam.
Buổi tối: Bánh mỳ sandwich gà không da với rau và dầu olive.
Ngày 3:
Buổi sáng: Smoothie chứa hạt hướng dương, hạt chia và trái berries.
Buổi trưa: Salad cá ngừ với rau xanh, cà rốt, hành tây, dầu giấm balsamic.
Buổi xế: Một lon sữa hạnh nhân không đường.
Buổi tối: Bò xào rau cải với cà rốt và cơm gạo lứt.
Ngày 4:
Buổi sáng: Bát cháo hạt sen với hạnh nhân và trái lựu.
Buổi trưa: Gà nướng với salad rau và khoai tây nướng.
Buổi xế: Một quả chuối.
Buổi tối: Cá hồi hấp với rau cải và quinoa.
Ngày 5:
Buổi sáng: Bánh mì sandwich trứng ốp-la với rau và ớt chuông.
Buổi trưa: Canh rau cải với thịt gà không da và cơm lứt.
Buổi xế: Một quả táo.
Buổi tối: Thịt heo kho cải ngọt với cà rốt và bắp cải.
Ngày 6:
Buổi sáng: Smoothie chứa hạt óc chó, hạt lúa mạch và trái berries.
Buổi trưa: Salad gà không da với rau xanh, cà rốt, cà chua và dầu giấm ô liu.
Buổi xế: Một lon sữa chua không đường.
Buổi tối: Cá nướng với rau cải và bắp cải.
Ngày 7:
Buổi sáng: Bát cháo yến mạch với hạnh nhân và một trái táo.
Buổi trưa: Bánh mỳ sandwich gà không da với rau và dầu olive.
Buổi xế: Một quả cam.
Buổi tối: Bò xào rau cải với cà rốt và cơm gạo lứt.
Đây là thực đơn tham khảo, bạn có thể điều chỉnh theo nhu cầu cá nhân. Nếu được bạn có thể tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ và các chuyên gia dinh dưỡng nhé.
IV. Lưu ý khi xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho người tiểu đường
Khi xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường, có một số lưu ý quan trọng bạn nên xem xét:
- Kiểm soát lượng carbohydrate: Carbohydrate có thể gây tăng đường huyết. Nên lựa chọn rau củ, trái cây không ngọt và ngũ cốc hạt nguyên.
- Kiểm soát lượng calo: Điều này giúp kiểm soát cân nặng và duy trì sức khỏe tổng thể.
- Chọn protein chất lượng: Protein giúp cảm giác no lâu hơn và kiểm soát đường huyết.
- Chọn chất béo lành mạnh: Chất béo không bão hòa và chất béo omega-3. Có từ dầu olive, hạt, cá, lành mạnh cho sức khỏe tim mạch và giúp kiểm soát đường huyết.
- Thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ giúp kiểm soát đường huyết và cảm giác no lâu hơn. Hãy chọn các nguồn chất xơ như rau xanh, hạt, và trái cây.
- Chia nhỏ bữa ăn: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày có thể giúp kiểm soát đường huyết.
- Theo dõi đường huyết: Theo dõi cách cơ thể của bạn phản ứng với thực phẩm. Hãy điều chỉnh thực đơn của bạn dựa trên các phản ứng này.
- Uống đủ nước: Uống đủ nước hàng ngày là quan trọng cho sức khỏe nói chung. Và điều này đặc biệt quan trọng đối với người tiểu đường.
- Hạn chế đồ uống có đường: Thay thế bằng nước lọc, trà hoặc nước lọc có gas không đường.
Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm các sản phẩm hỗ trợ khác để giúp ổn định đường huyết, huyết áp, tim mạch. Sản phẩm có thành phần từ các thảo dược tự nhiên lành tính như cao bạch quả, hoài sơn và dây thìa canh. Một sản phẩm từ Công ty Cổ phần Công nghệ Thiên Dược.