No products in the cart.
Cẩm nang sức khỏe
Tai biến mạch máu não: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng tránh
Mọi người thường nghĩ rằng tai biến mạch máu não đa số xuất hiện ở người cao tuổi. Tuy nhiên. Nhận định này không sai, tuy nhiên nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tai biến mạch máu não đang có xu hướng gia tăng ở người trẻ. Trong bài viết ngày hôm nay, xin mời quý bạn đọc cùng tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này nhé.
1. Tai biến mạch máu não là gì?
Tai biến mạch máu não còn được gọi với cái tên khác là đột quỵ não. Tai biến mạch máu não là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do gián đoạn lưu thông máu. Lúc này, oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết sẽ không được cung cấp đến các tế bào não. Nếu không được cung cấp đủ oxy, các tế bào não sẽ bắt đầu suy yếu và chết đi chỉ trong vài phút đồng hồ.
Có 2 dạng đột quỵ não là đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Trong đó, đột quỵ não do thiếu máu phổ biến hơn rất nhiều.
- Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: Chiếm tỷ lệ khoảng 85% trên tổng số các ca đột quỵ não. Sự hình thành của các cục máu đông gây tắc nghẽn động mạch, cản trở dòng máu máu lưu thông lên não.
- Đột quỵ do xuất huyết: Đây là tình trạng mạch máu ở não bị vỡ gây chảy máu não hay còn gọi là xuất huyết não.
2. Thận trọng với nguyên nhân tai biến mạch máu não
Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị đột quỵ, bao gồm các yếu tố không thể thay đổi và các yếu tố bệnh lý (có thể thay đổi).
2.1. Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi
- Tuổi tác: Tuổi tác tăng lên thì nguy cơ bị tai biến mạch máu não cũng tăng theo. Bắt đầu từ tuổi 55, cứ sau 10 năm thì tỷ lệ bị tai biến mạch máu não sẽ tăng gấp đôi.
- Giới tính: Nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nữ giới. Tuy nhiên, khi phụ nữ lớn tuổi bị đột quỵ thì quá trình phục hồi sẽ khó khăn hơn và nguy cơ tử vong cao hơn.
- Di truyền: Tai biến mạch máu não là căn bệnh có thể xảy ra do yếu tố di truyền. Khi người thân trong gia đình bạn có tiền sử bị đột quỵ não thì bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường.
2.2. Các yếu tố bệnh lý (có thể thay đổi được)
- Huyết áp cao: Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tai biến mạch máu não. Khi huyết áp tăng cao dễ làm tổn thương thành mạch, có thể dẫn đến nứt vỡ mạch máu gây xuất huyết.
- Tiểu đường: Tiểu đường là bệnh lý gây ra nhiều tác hại nguy hiểm. Nồng độ đường huyết cao gây tổn thương toàn bộ hệ thống mạch máu, trong đó có động mạch ở não.
- Bệnh tim mạch: Một số bệnh lý về tim mạch có thể làm tăng nguy cơ mắc tai biến mạch máu não, chẳng hạn như: viêm màng tim, hẹp van hai lá, nhồi máu cơ tim, rung nhĩ, thông liên nhĩ, phình tiểu nhĩ trái,…
- Tăng lipid máu: Khi hàm lượng chất béo có hại trong máu quá cao sẽ tạo nên các mảng bám ở thành mạch máu. Tình trạng này nếu không được can thiệp kịp thời sẽ gây xơ vữa động mạch.
- Béo phì, thừa cân: Tình trạng béo phì, thừa cân có thể làm tăng huyết áp, gây rối loạn mỡ máu, tăng glucose máu. Tất cả các yếu tố này đều làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não.
3. Nhận biết dấu hiệu tai biến mạch máu não như thế nào?
Các dấu hiệu tai biến mạch máu não có thể xuất hiện bất chợt và biến mất rất nhanh, hoặc cũng có thể lặp đi lặp lại nhiều lần. Cụ thể như sau:
- Đột nhiên cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, choáng váng, tê cứng toàn bộ mặt hoặc một nửa mặt, miệng méo mó.
- Vận động khó khăn, chân tay không thể cử động hoặc bị tê liệt một nửa cơ thể. Một trong những dấu hiệu đột quỵ não chính xác nhất là người bệnh không thể nâng cao hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
- Phát âm khó khăn, nói ngọng, không rõ chữ. Bạn có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người bệnh nhắc lại một số câu từ đơn giản. Nếu người bệnh không thể nhắc lại được thì tức là đang có dấu hiệu đột quỵ.
- Thị lực giảm, mắt nhìn mờ.
- Đau đầu dữ dội, có thể gây buồn nôn hoặc nôn.
Tùy vào tình trạng của người bệnh mà dấu hiệu tai biến mạch máu não sẽ khác nhau. Bạn cần chú ý thật kỹ, khi thấy người thân có các dấu hiệu kể trên cần chủ động đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Thời gian “vàng” để xử trí một ca đột quỵ não chỉ kéo dài vài giờ đồng hồ. Mỗi phút giây trôi qua, các tế bào thần kinh bị tổn thương vô cùng nghiêm trọng và có thể gây tử vong cho người bệnh.
4. Cách phòng tránh tai biến mạch máu não từ chuyên gia
Tai biến mạch máu não là một trong những bệnh lý nguy hiểm. Do đó, chúng ta cần phải chủ động phòng ngừa các yếu tố nguy cơ bằng việc thay đổi lối sống, chế độ ăn uống, sinh hoạt.
4.1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý
- Bổ sung thực phẩm giàu Omega-3 như cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá trích; thực phẩm giàu folate như đậu lăng, rau có màu xanh đậm, măng tây, các loại hạt; thực phẩm giàu chất chống oxy hoá như cam, bưởi, mâm xôi, việt quất, dâu tây; thực phẩm giàu magie như ngũ cốc, chuối, quả bơ, các loại đậu, rong biển,…
- Hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo như da động vật, nội tạng động vật, đồ chiên xào, đồ ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp.
- Hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường như đường trắng, kem, bánh kẹo, nước ngọt đóng chai,….
- Uống đủ nước từ 1.5 – 2 lít/ngày, có thể bổ sung thêm nước trái cây, sữa hạt, sữa không đường hoặc ít đường.
4.2. Luyện tập thể dục thể thao hàng ngày
Hoạt động thể chất giúp tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể, nâng cao thể lực, giúp hệ tim mạch khỏe mạnh hơn. Luyện tập thể dục thể thao ít nhất 30 phút mỗi ngày, 4 lần mỗi tuần sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch – yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ.
4.2. Chú ý giữ ấm cơ thể
Khi bị nhiễm lạnh, cơ thể sẽ tiết ra catecholamine làm co các mạch máu ngoại vi để làm ấm cơ thể. Khi mạch máu co lại sẽ làm tăng trương lực mạch máu dẫn đến tăng huyết áp. Tình trạng này có thể khiến cho người bệnh dễ bị xuất huyết não, đặc biệt là với những người bị xơ vữa động mạch.
4.3. Không hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia
Khí CO trong khói thuốc sẽ gắn chặt với hemoglobin trong hồng cầu, làm giảm nồng độ oxy máu và khả năng vận chuyển oxy. Đồng thời, chúng cũng khiến máu trở nên đặc hơn, làm tăng huyết áp, hình thành các mảng xơ vữa động mạch.
Uống nhiều rượu bia sẽ làm tăng tỷ lệ bị chảy máu não gây đột quỵ ở người trẻ tuổi. Ngoài ra, thói quen xấu này còn làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý khác như gan, thận, tim mạch, dạ dày,…
4.4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố bệnh lý gây tai biến mạch máu não. Đặc biệt, với những người có bệnh nền như đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu thì việc khám sức khỏe định kỳ lại càng cần thiết hơn, việc này sẽ góp phần kiểm soát tình trạng bệnh, giảm thiểu nguy cơ gây đột quỵ.
Hy vọng những thông tin trong bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh tai biến mạch máu não. Ngay từ hôm nay, mỗi chúng ta cần chủ động xây dựng lối sống lành mạnh, chú ý theo dõi sức khỏe thường xuyên để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường.
